Na wstępie warto podkreślić, iż wszelkie zasady, obowiązujące przy zmianach barw klubowych, określa Regulamin Współzawodnictwa Sportowego Polskiego Związku Koszykówki, a Wydział Rozgrywek ŁZKosz (i sam ŁZKosz) jest jedynie organem wykonawczym, który stosuje i wykonuje przepisy wyższego rzędu, jakimi są regulacje PZKosz. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości, należy zatem w pierwszej kolejności spojrzeć do odpowiednich zapisów RWS PZKosz. (aktualny RWS PZKosz dostępny jest TUTAJ)

Niezwykle ważne dla dalszych punktów jest także wyjaśnienie terminu "zawodnik-wychowanek" w rozumieniu przepisów PZKosz. Jest to gracz, który spełnia łącznie poniższe warunki:
- zmienia barwy klubowe po raz pierwszy w życiu (wcześniejsze wypożyczenia lub umowy szkoleniowe nie są traktowane jako zmiany barw klubowych)
- w klubie macierzystym rozegrał co najmniej dwa sezony
- uczestniczył w rywalizacji w przynajmniej jednym spośród ostatnich trzech sezonów rozgrywkowych

Jedynym wyjątkiem, kiedy zawodnik ciągle posiada status wychowanka, mimo wcześniejszej zmiany barw klubowych, jest dokonanie tego w sytuacji przejęcia sekcji (na mocy odpowiedniej umowy między klubami i za pisemną zgodą zawodnika lub rodzica w przypadku graczy niepełnoletnich). W tej sytuacji, gracz przechodzący do nowego klubu na zasadzie przejęcia sekcji, nie traci statusu wychowanka.

Podkreślić trzeba również, iż "historia" zawodnika i jego kariery sportowej, według przepisów PZKosz, rozpoczyna się w momencie wydania graczowi licencji stałej PZKosz. W rozgrywkach dziecięcych (U11 i U12) możliwa jest gra na tzw. licencji "amatorskiej" - w takim przypadku, te sezony nie są brane pod uwagę przy jakichkolwiek kwestiach regulaminowych (np. nie wliczają się do okresu 2 lat, niezbędnych do nabycia statusu wychowanka; nie bierze się pod uwagę także jakichkolwiek zmian barw klubowych w takiej sytuacji - tzn. zawodnik, który gra na licencji amatorskiej w klubie X, następnie gra na licencji amatorskiej w klubie Y, a w końcu wyrabiana jest mu licencja stała PZKosz i rozpoczyna on grę w klubie Z, po dwóch latach zostanie wychowankiem klubu Z i będzie traktowany, jakby nigdy wcześniej nie zmieniał barw klubowych).

W przypadku zmiany barw klubowych przez zawodnika o statusie wychowanka, klubowi macierzystemu przysługuje prawo do ekwiwalentu za wyszkolenie. Gdy któryś z warunków, wskazanych wcześniej, nie jest spełniony i gracz nie posiada statusu wychowanka, ekwiwalent nie przysługuje. Jakiekolwiek żądania finansowe klubu, który oddaje zawodnika, nie posiadającego statusu wychowanka, mogą być oparte wyłącznie o ewentualne kontrakty (umowy między klubem a zawodnikiem) i rozstrzyganie tych kwestii nie leży w gestii ŁZKosz ani PZKosz.

Pierwszym krokiem w celu zmiany klubu przez zawodnika, jest wystąpienie do klubu aktualnego z wnioskiem o wydanie listu czystości. Wniosek taki składa się na odpowiednim druku PZKosz (Załącznik nr 10). W przypadku zawodnika-wychowanka, o wydanie listu czystości występuje ZAWSZE klub przyjmujący. W innych przypadkach (zawodnicy bez statusu wychowanka), może to zrobić zarówno klub przyjmujący, jak i sam zawodnik (lub prawny opiekun w przypadku graczy nieletnich) - wtedy stosowany jest Załącznik nr 10a.

Klub, który otrzyma wniosek o wydanie listu czystości, musi odpowiedzieć w terminie 7 dni (21 dni, jeśli wniosek wpłynął w lipcu lub sierpniu). Brak odpowiedzi skutkuje wydaniem listu czystości z urzędu oraz karą finansową dla klubu. Możliwości są następujące (do każdej z nich przeznaczony jest odpowiedni druk - załącznik PZKosz):
- wydanie listu czystości (który następnie musi zostać podpisany przez Przewodniczącego WR wojewódzkiego związku, właściwego dla klubu, z którego zawodnik odchodzi) Załącznik nr 12.
- wydanie promesy listu czystości (w przypadku zawodników-wychowanków, w promesie określa się kwotę ekwiwalentu za wyszkolenie, po przelaniu której, wydany zostanie list czystości; maksymalna kwota, jaką może zażądać klub macierzysty, określona jest w Regulaminie Opłat Polskiego Związku Koszykówki); Po wpłaceniu na konto klubu kwoty wyszczególnionej w promesie, list czystości musi zostać wydany niezwłocznie (25% ekwiwalentu, który otrzymuje klub macierzysty, musi zostać przekazane trenerowi/trenerom, szkolącym zawodnika) - Załącznik nr 11
- odmowa wydania listu czystości (tylko w przypadku, gdy klub macierzysty stwierdzi posiadanie przez zawodnika ważnego kontraktu lub ważnego zobowiązania do reprezentowania barw klubowych; zobowiązania pieniężne lub materialne zawodnika względem klubu nie mogą być powodem odmowy wydania listu czystości) - Załącznik nr 13

Jeśli klub, z którego klub lub zawodnik miałby otrzymać List Czystości nie istnieje lub nie brał udziału we współzawodnictwie sportowym w koszykówce w odpowiedniej sekcji męskiej lub żeńskiej w poprzednim sezonie od daty złożenia wniosku, List Czystości wydaje właściwy miejscowo WZKosz.

W przypadku graczy, którzy nie posiadają statusu wychowanka, list czystości należy wydać zawodnikowi bezwarunkowo, jeśli klub wycofał drużynę z rozgrywek w sezonie i jednocześnie nie uczestniczy w tym sezonie w rozgrywkach w kategorii wiekowej, w której zawodnik mógłby brać udział.

W przypadku braku w klubie macierzystym jakiejkolwiek drużyny uczestniczącej w rozgrywkach, w której mógłby występować zawodnik-wychowanek, klub macierzysty jest zobowiązany do podpisania umowy wypożyczenia zawodnika do klubu wybranego przez zawodnika. Maksymalna kwota za wypożyczenie zawodnika nie może przekraczać 1/4 kwoty określonego przez PZKosz maksymalnego ekwiwalentu za wychowanka, który przysługiwałby w przypadku zmiany barw klubowych tego zawodnika do wybranego przez niego klubu. Zasady te dotyczą wyłącznie zawodników, którzy w roku, w którym rozpoczyna się sezon rozgrywkowy nie ukończyli 22 roku życia.

Cała korespondencja mailowa między klubami w sprawach listów czystości, powinna być kierowana w kopiach na adresy transfery@pzkosz.pl oraz do WZKosza właściwego dla klubu, z którego zawodnik odchodzi (w przypadku klubów województwa łódzkiego - adresem do korespondencji jest: rozgrywki@lzkosz.pl). W przypadkach spornych (zarówno w zakresie samej zmiany barw klubowych, jak i wysokości ekwiwalentu za wyszkolenie zawodnika-wychowanka), rozstrzygane są one przez PZKosz (w przypadku transferów międzywojewódzkich) lub WZKosz (transfery wewnątrz województwa). 

W związku ze zmianą barw klubowych, pobierana jest opłata transferowa w wysokości, określonej Regulaminem Opłat PZKosz lub WZKosz (w przypadku województwa łódzkiego - 250zł).

Potwierdzeniem zmiany barw klubowych jest wydanie zawodnikowi licencji okresowej w nowym klubie.

Innymi formami, które pozwalają zawodnikowi na występy w innym klubie, ale nie są zmianą barw, są m.in.: umowa wypożyczenia (czasowe występowanie w innym klubie bez zmiany barw klubowych), umowa szkoleniowa (występowanie w różnych cyklach rozgrywkowych w dwóch klubach w tym samym czasie - możliwe po spełnieniu warunków formalnych, w przypadku graczy, którzy nie ukończyli 23 lat), umowa o współpracy (zawodnicy, po osiągnięciu pewnego wieku, automatycznie przechodzą do innego klubu - głównie ma to miejsce w klubach, które pod osobnymi podmiotami prowadzą działalność młodzieżową oraz seniorską). Są one również szczegółowo opisane w RWS.

Powyższy tekst ma charakter informacyjny. Wszystkie oficjalne regulacje ujęte są w Regulaminie Współzawodnictwa Sportowego PZKosz. W przypadku pytań lub wątpliwości, do Państwa dyspozycji pozostaje także Przewodniczący Wydziału Rozgrywek ŁZKosz - Piotr Ciesielski - kontakt najlepiej drogą mailową: rozgrywki@lzkosz.pl

Druki dokumentów, wspomnianych w powyższym tekście, dostępne są w zakładce "Dokumenty" TUTAJ.